Köpek Patella Luksasyonu
Uzman Tedavisi
Dostunuzun sekmeleri ve topallığı kalıcı hasara dönüşmesin. Patella Luksasyonu (Diz Kapağı Çıkığı), doğru cerrahi tekniklerle kalıcı olarak düzeltilmesi gereken ilerleyici bir problemdir. Kliniğimizde, gelişmiş Sulkoplasti, Kapsülorafi ve ileri vakalar için Türkiye’nin ilk PGR (Patellar Groove Replacement) operasyonunu başarıyla uygulayan uzman ortopedi ekibimiz görev yapmaktadır. En doğru teşhis ve kalıcı tedavi için bize hemen ulaşın.
Patella Luksasyonu (Çıkığı)
Hekimlikte ‘luksasyon’ kelimesi genellikle bir eklemde meydana gelen çıkığı ifade etmek için kullanılır. Diz kapağı, üst bacaktan aşağı doğru inen Quadriceps kas grubunun tibianın üstüne bağlandığı patellar ligamentin üzerinde bulunan minik bir kemiktir. Patella, dizin bükülmesi esnasında dize destek olur. Diz ekleminin femurdan meydana gelen kısmında bir oyuk bulunur ve patella bu oyukta yukarı aşağı doğru kayar. Bazen kedi veya köpeklerde diz kapağı bu oluktan içe ya da dış yöne doğru çıkabilir. Bu problemden dolayı diz normal hareketini yaparken zorlanır, ağrılı bir olgu oluşur ve diğer eklem problemlerinin çoğunda olduğu gibi diz ekleminde kireçlenme başlar. Kıkırdak yapı hasar görür.
Diz kapağı özellikle köpeklerde çok yaygın bir durumdur ve bazı köpek ırkları genetik olarak bu hastalığa yatkındır. Her ırktan köpeğin etkilenebildiği
bu durum küçük ırk hibrit köpeklerde çok daha fazla görülür. Tipik bir belirti olarak bir kaç adım sekme ve sonra normal koşmaya-yürümeye başlama
durumu söz konusu olabilir. Luksasyonun derecesi ilerledikçe bu sekmeler yerini kalıcı topallığa bırakır.
Patella çıkıkları yüksek oranda genetiktr ve yavrulukta normal olan diz ve bacak yapısı, hasta geliştikçe bozulur . Özellikle Poodle, Yorkshire Terier, French
Bulldog, Shih-Tzu, Pincher gibi ırklarda çok yaygındır. Güçlü bir germe kuvveti barındıran Quadriceps kası hasta büyüdükçe bacağı dışa doğru gerer ve bunun
sonucunda patella genellikle bacağın içine doğru çıkar. Nadiren de olsa patellanın dışa çıktığı olgular da vardır ve patellanın dışa çıktığı olguların tedavisi ve uzun
süreli stablizasyonu zordur. Genetik yatkınlığın yanısıra bazı durumlarda patella, diz eklemindeki başka bir rahatsızlığa ya da travmalara bağlı olarak da yerinden
çıkabilir.
Patellanın oluğa giriş çıkışları üzerinde kaydığı kıkırdak dokuya hasar verecektir. Ve çıkma esnasında patellanın üzerinden aştığı çıkıntı zamanla düzleşecek, bir oluk yapısından bahsetmek de güçleşecektir.
Ayrıca kıkırdak dokuda oluşabilecek mikro kırıklar ‘eklem faresi’ dediğimiz eklem içi parçacıklara sebep olarak ağrıda ciddi artış görülecektir. Öte yandan diz problemlerinde genellikle ‘domino etkisi’nden bahsederiz. Tedavi edilmeyen bir patella luksasyonu bir süre sonra osteoartrite sebep olacak, bozulan diz mekaniği ön çapraz bağın zorlanmasına ya da kopmasına neden olacak, tedavi edilmeyen ön çapraz bağ hasarı ise menisküslerde yırtıklara yol açacaktır. Neticede ağır bir artroz tablosu ile karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu durumda erken tedavide kullanılan seçeneklerden faydalınalamaz, diz eklemi için özel protezlere ihtiyaç duyulur.
Patella luksasyonunun saptanması ve derecelendirilmesi uzman bir ortopedi cerrahı tarafından yapılmalıdır. Radyolojik yöntemler teşhise destek olsa da ilk saptama elle muayene esnasında yapılır. Hatta çoğu zaman deneyimli bir gözün hastayı kısa bir süre izlemesi bile yeterli olacaktır. Medicapet’e muayeneye getirdiğiniz yavrunuzun patella luksasyonu teşhisi ve derecelendirilmesi anestezisiz ve ağrısız şekilde 3 dakikayı geçmeyecek bir sürede belirlenir.
Luksasyon belirlenen dizin almış olduğu hasarın belirlenmesinde ve ameliyatın planlanmasında Bilgisayarlı Tomografi ve Röntgenler yardımcı olabilirler. Çoğunlukla teşhisi takiben alınan röntgen grafilerinin ardından operasyona karar verilir ve durumun kalıcı olarak düzeltilmesi amaçlanır.
1. Derece: Diz kapağı yerindedir, muayene esnasında baskı uygulanmasıyla dışarı çıkabilir, genellikle topallık yoktur.
2. Derece: Diz kapağı bir baskıya gerek kalmadan kendi kendine oluktan çıkar ve geri girebilir. Hafif sekmeler bu aşamada başlar.
3. Derece: Diz kapağı kalıcı olarak çıkmıştır, el ile yerine geri yerleştirilebilir, fakat yine çıkar. Hasta belirgin topallık sergiler.
4. Derece: Diz kapağı kalıcı olarak çıkmıştır ve el ile dahi oluğa geri yerleştirilemez, hasta ağrılıdır.
Şiddetli oldgularda patella luksasyonu, femur veya tibia kemiklerinin şeklinin bozulmasına sebep olur. Bu durumda ameliyatın kapsamı büyür ve işin içine eğrilen kemiklerin düzeltme osteotomileri girer. Bu standart bir patella luksasyonu operasyonundan çok daha büyük bir operasyondur. Gecikilen hafif olgularda ise kıkırdak hasarı ilerlemeye başlar. Medial Patella Luksasyonu hastaları çapraz bağ kopmalarına çok yatkındırlar. Zamanında tedavi ya da opere edilmeyen patella luksasyonu vakaları hem operasyonel açıdan hem de hastanın iyileşme süresi açısından zamanla güçleşir. Hiç tedavi edilmediği durumlarda, bir süre sonra diz kullanılamaz hale gelecektir ve aşırı ağrı sebebiyle hastanın yaşam kalitesi düşecektir.
Operasyon geçiren köpeğinize özel bir program vereceğiz. Bu program genellikle 6 hafta sürer ve kademeli tasmalı egzersiz ile birlikte alan kısıtlamasını içerir. Öte yandan gerekli durumlarda ilaç programı için de çocuğumuza yardımcı olacağız. Medicapet olarak patella luksasyonu vakalarında gerçekleştirdiğimiz operasyonlarda yüksek tecrübe ve büyük ‘’tam iyileşme’’ oranına sahibiz. Çoğu hastamız ek bir fizik tedavi protokolüne ihtiyaç duymadan iyileşmesini tamamlayacaktır. Öte yandan, 6 haftanın sonunda bütün önerilere ve kurallara uydu iseniz, genellikle çocuğunuzun serbestçe hareket etmesinin önünde hiçbir engel kalmaz.
Tedavi Yöntemleri
Medicapet’de sadece ortopedi alanında çalıştığımız için muayeneye gelen her hastanın tüm eklemleri detaylı olarak kontrol edilir. Muayene esnasında fark ettiğimiz düşük dereceli ve şikayet oluşturmayan patella luksasyonlarını genellikle cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi etmeyi öneriyoruz. Özetle 1. derece luksasyon yaşayan hastalarımıza cerrahi önermiyoruz. Öte yandan hastanın klinik belirtiler gösermeye başladığı 2. derece luksasyonlarda radyolojik görüntülere dayanarak ameliyat konusunda karar veriyoruz. 3. ve 4. derece çıkıklarda ise cerrahi sağaltımı şiddetle öneriyoruz.
Hastanın kilo kontrolü, fizyoterapi, egzersiz programı ve anitenflamatuvar ilaçlar bir arada cerrahi dışı tedavinin prensiplerini oluşturur. Bu tedaviler sırasında hastanın rutin kontrolleri büyük önem taşır. Amaç egzersiz kısıtlaması olmayan bir hayatı hastaya sunabilmektir.
Patella luksasyonu vakalarında aralıklı da olsa topallık başlamışsa cerrahi tedavi öneriyoruz. Aşağıda açıkladığımız yöntemler tek tek uygulanabilse de problemin kalıcı olarak ortadan kalkması ve tekrar yaşanmaması için genellikle kombine bir cerrahi operasyonu hastalarımıza uyguluyoruz.
Patella, patellar ligament aracılığıyla Tibia’nın Tuberositas Tibia adı verilen parçasına bağlıdır. Pek çok luksasyon olgusu bu parçanın dışa doğru eğiminden kaynaklanır. Yapılacak bir osteotomi ile pozisyonu değiştirilen bu parça patellayı dengeli bir pozisyona getirecek şekilde yeniden konumlandırılarak yeni bölgesine sabitlenir. Femur ve Tibia kemiklerinde aşırı eğrilik olmayan hastalarda çok etkili ve yeterli bir uygulamadır.
Patellanın kaydığı oluktan blok bir parçanın kesilerek altının derinleştirilmesi ve bu kıkırdak bloğun yerine tekrar yerlleştirilmesi ile derinleşmiş bir oluk elde etme prensibine dayanır.
Olguların çoğunluğunda eklemi saran yumuşak dokular gevşemiştir. İşte bu gevşemeyi gidermek ve eklem kapsülünü patellanın doğru pozisyonda kalmasına destek olacak biçimde yeniden şekillendirdiğimiz germe ve gevşetme prensiplerine dayanan tekniklere kapsülorafi diyoruz. Bu teknikler osteotomi ile doğru konuma getirilmiş patellayı yerinde tutmaya önemli ölçüde destek olmaktadır.
Kaval ve uyluk kemiklerinde ileri derecede eğrilik olan köpeklerin bu kemiklerinin aynı doğrultuya getirilmesini amaçlayan ve düzeltme osteotomileri ile bu kemiklerin doğru pozisyonda yeniden şekillendirildiği işlemlerdir. Daha çok ileri derecede deformasyon olan olgularda uygulanır. Yeniden şekillendirilen uzun kemikler son hallerinde iyileşebilmeleri için plak ve vidalarla sabitlenirler.
Aşırı derecede hasar almış Patellar Oluk durumlarında bu oluğun bir protezle değiştirilmesi gerekir. Bu amaçla yüksek teknoloji ile üretilmiş doku uyumlu protezler kullanılır. Türkiye’nin ilk PGR operasyonu merkezimizde yapılmıştır. Şu anda da gerekli vakalarda başarı ile uygulanmaya devam edilmektedir.
